مراسم بزرگداشت فقیه مجاهد آیتالله شاه آبادی، با حضور جمعی از عالمان و مردم، یکشنبه ۹ آذرماه در مسجد امام خمینی(ره) بازار تهران برگزار شد؛ آیینی که در آن آیتالله سعیدشاهآبادی و حجتالاسلام موسوی مطلق و همچنین حجتالاسلام رضی به تبیین جایگاه علمی و نقشی که این عالم ربانی در روزگار خود ایفا کرده پرداختند.
حجتالاسلام سیدعباس موسوی مطلق با ابراز خرسندی از توفیق حضور در این آیین، سخنان خود را با اشاره به آثار ماندگار هر عالم آغاز کرد.
وی گفت: هر عالم سه نوع اثر از خود بهجای میگذارد و آیتالله شاهآبادی در هر سه حوزه، آثار برجستهای از خود به یادگار نهاده است.
موسوی مطلق اثر نخست را «فرزندان» یک عالم دانست و توضیح داد: فرزندان آیتالله شاهآبادی، همگی اهل معنا، معنویت، علم، تهذیبنفس و وارستگی بودند. برخی از آنان در مقام فرزند چنان برجسته شدند که خود به پدرانی وارسته و تأثیرگذار بدل گشتند؛ در حالیکه بسیاری از بزرگان دیگر از چنین برکتی بیبهره بودهاند و فرزندانی که راه پدر را ادامه دهند و حامل میراث او باشند، برای آنان باقی نمانده است.
وی «تربیت شاگردان» را اثر دوم یک عالم برشمرد و افزود: برخی از بزرگان ما شاگردپرور بودهاند؛ چنانکه در حوزه نجف در فقه و اصول، بزرگانی چون آخوند خراسانی و در حوزه عرفان، چهرههایی همچون آیتالله قاضی(ره) چنین بودهاند. مرحوم آیتالله العظمی شاهآبادی نیز در شمار همین شاگردپروران بزرگ قرار داشت و بسیاری از علما و دانشوران از محضر او بهره بردهاند که برجستهترین آنان حضرت امام خمینی(ره) است.
موسوی مطلق در ادامه افزود: سومین اثر یک عالم را «قلم و آثار مکتوب» او بوده که نوشتههای آیتالله شاهآبادی همگی سرشار از برکت است. در میان این آثار، کتاب «شذرات» جایگاهی یگانه دارد؛ کتابی که با وجود کثرت آثار عرفانی در طول تاریخ، از حیث طرح نظریاتی تازه و کمسابقه، اثری منحصربهفرد شمرده میشود.
وی توضیح داد: نظام فکری این کتاب بر پایه عرفان نظری استوار است، اما مؤلف آن را با گرایشهای اجتماعی پیوند داده و امتداد عرفان را به عرصه مسائل اجتماعی آورده است؛ امری که با توجه به شرایط دوره پهلوی و فضای اختناق رضاخانی، شبیه معجزهای فرهنگی است.
موسوی مطلق با اشاره به اینکه آیتالله شاهآبادی چون امام جماعت و روحانی حاضر در میان مردم بود، طبیعتاً شخصیتی اجتماعی، مردمی و کنشگر داشتند و همین ویژگی در خلق این اثر متجلی است. در بخشهایی از کتاب «شذرات المعارف»، نویسنده با اشاره به افول قدرت تمدنی اسلام، ابتدا دردها و سپس درمانها را بیان میکند.
موسوی مطلق چهار درد جامعه اسلامی از منظر آیتالله شاهآبادی را چنین تبیین کرد. نخست، «غرور مسلمانان» به معارف خود است. با اینکه معارف اسلامی غنی و برتر از دیگر ادیان است، اما این غرور، آثاری منفی بههمراه دارد؛ از جمله میدانداری مخالفان، رهاشدن تبلیغ و امر به معروف و نهی از منکر و نیز قناعت به اصلاح فردی، در حالیکه اسلام اساساً با فردگرایی دینی مخالف است.
دومین درد، «یأس از جمع میان دین و دنیا» است؛ گویی سعادت دنیوی و اخروی با هم جمع نمیشود؛ در حالیکه این تلقی نادرست است و حکومت اسلامی ذاتاً مأموریت سامانبخشی به دنیای مردم را نیز بر عهده دارد. موسوی مطلق تأکید کرد جمهوری اسلامی نیز با همین شعار شکل گرفته است.
سومین درد، «فقدان اتحاد مسلمین» است؛ امری که خسارتهای جبرانناپذیری به بار میآورد و یکی از نشانههای یک اسلامشناس فرزانه، نوع نگاه او به مقوله وحدت است؛ موضوعی که همواره هدف دشمن قرار میگیرد و در دوره رضاخان نیز آیتالله شاهآبادی به روشنی درباره آن سخن گفته است.
چهارمین درد، «نبود بیتالمال کارآمد» برای سامانبخشی به نیازهای اقتصادی جامعه است؛ مسئلهای که اگر حل شود، بسیاری از مشکلات مردم برطرف خواهد شد.
وی افزود: نتیجه تحلیل آیتالله شاهآبادی آن است که «قوای عامله مسلمین» باید بهگونهای سامان یابد که سعادت دینی و دنیوی آنان تضمین شود. وی توضیح داد که مؤلف در این اثر، سیاست و فلسفه را نیز مورد بررسی قرار میدهد و در ادامه، معاد و شکر نعمت را مطرح میکند.
حجت الاسلام موسوی مطلق در پایان تأکید کرد که دردهای امروز جامعه اسلامی، در همین کتاب عارفانه بیان شده و شایسته آن است که این کتاب بهعنوان یک رساله مستقل مورد مطالعه کارگزاران نظام اسلامی قرار گیرد؛ زیرا فهم و تدریس آن برای مسئولان، امری واجب و ضروری است.
در پایان مراسم حاج احمد چینی به ذکر توسلی پرداختند.
